Mapa - Osaka

Osaka (大阪市) – trzecie co do wielkości miasto w Japonii. Leży w południowo-zachodniej części wyspy Honsiu, w regionie Kinki (Kansai), nad zatoką Osaka na styku Morza Wewnętrznego i Oceanu Spokojnego, u ujścia rzeki Yodo. Jest stolicą prefektury o tej samej nazwie i częścią obszaru metropolitalnego Keihanshin zamieszkiwanego przez około 18 mln osób.

Osaka jest jednym z najważniejszych ośrodków przemysłowych, handlowo-usługowych, kulturalno-naukowych i rozrywkowych w kraju, o niezwykle potężnym potencjale ekonomicznym, konkurującym z Tokio. Jest to także jeden z najważniejszych węzłów komunikacyjnych i największych portów morskich w kraju.

W starożytności Osaka nazywała się Naniwa. Nazwa ta pojawia się we wczesnych dokumentach historycznych. Cesarz Kōtoku uczynił ten obszar swoją stolicą i nazwał go Naniwa-no-miya (stolica Naniwy). Dzięki położeniu nad dużą zatoką Morza Wewnętrznego i nad rzekami, szybko powstał tu ważny port morski zorientowany przede wszystkim na Chiny i królestwa na Półwyspie Koreańskim. W IV wieku Naniwa była już jednym z najważniejszych ośrodków handlu. Główne drogi transportu tworzyła sieć kanałów, utrzymywana i powiększana w ten sposób, że z urobku wykopów formowano sztuczny ląd.

W 1496 r. buddyjska sekta Jōdo-shinshū założyła w Ishiyamie (dzisiaj część Osaki) swoją mocno ufortyfikowaną siedzibę, świątynię Ishiyama Hongan-ji.

W 1576 r. Nobunaga Oda rozpoczął oblężenie świątyni, które trwało do 1580 r., a zakończyło się kapitulacją mnichów i wyburzeniem ich siedziby. Na jej miejscu Hideyoshi Toyotomi postawił własną budowlę – zamek Ōsaka.

Od średniowiecza do okresu Meiji Osaka nazywała się Ōzaka (大坂). W tamtych czasach była drugim pod względem wielkości i gospodarczo najważniejszym miastem Japonii. Wielowiekowy rozwój handlu przyczynił się do tego, że mieszkańcami Ōzaki byli głównie rzemieślnicy i kupcy. Dla wielu mieszkańców nastały jednak ciężkie czasy, kiedy na początku XVII wieku do władzy doszli siogunowie z rodu Tokugawa. Wprowadzenie neokonfucjanizmu jako religii panującej, której idee ściśle regulowały hierarchię społeczeństwa i uczynienie z kupców najniżej ulokowaną grupę społeczną, którą pozbawiono większości praw, spowodowało, że mieszkańcy miasta z wielkim dystansem i niechęcią zapatrywali się później na dalsze poczynania kasty rządzącej z Edo. Pod koniec XVII wieku fortuny samurajskich rodów zaczęły się jednak kurczyć, a osakijskie rodziny kupieckie urosły w bogactwo i potęgę, dając początek obecnym biznesmenom.

Niechęć wobec Edo i kultury tworzonej przez siogunat Tokugawa sprawiła, że mieszkańcy Ōzaki usiłowali zachować niezależność i odmienność od stolicy wojskowej poprzez dbałość o własną kulturę. W 1657 r. pożar strawił znaczną część Edo, w tym Yoshiwarę, w której istniało bardzo dużo teatrów kabuki. W wyniku tego, wielu aktorów na stałe przeniosło się do Ōzaki, która stała się głównym ośrodkiem teatru kabuki. Do dziś jest ośrodkiem unikalnej, lalkarskiej sztuki teatralnej bunraku.

Po przełamaniu trwającej przeszło 200 lat izolacji Japonii, obaleniu siogunatu Tokugawa i przywróceniu realnej władzy cesarzowi, miasto zmieniło nazwę na Ōsaka, a jej mieszkańcy wznowili kontakty z obcokrajowcami, zapoznając się z najnowszymi zdobyczami nauki, medycyny i techniki. W wyniku restauracji Meiji miasto stało się jednym z głównych ośrodków kształtujących nowy system powszechnego szkolnictwa i rozwoju nauki, czego dowodem może być założenie w tym czasie kilku uczelni, które szybko zyskały renomę.

Jednocześnie, olbrzymie inwestycje w cesarską stolicę, jaką stało się Tokio, zaniedbały Osakę. Doprowadziło to do kurczenia się jej dobrobytu i systematycznego spadku wysokiej pozycji na rzecz Tokio i pierwszych otwartych portów morskich dla zagranicznych kontrahentów, jak Hakodate, Jokohama, Kobe czy Nagasaki. Mimo to osakijczycy własnymi siłami postanowili na wzór zachodni zmodernizować miasto. W 1874 r. Osaka uzyskała połączenie kolejowe z nieodległym Kobe, a w 1877 r. z Kioto.

Osaka okazała się atrakcyjnym miastem dla rozwoju przemysłu i począwszy od lat 80. XIX wieku budowano nowoczesne fabryki, stocznie i rafinerie. W 1903 r. uruchomiono pierwszą linię tramwajową, a w dzielnicy Tennōji zorganizowano V Narodową Wystawę Przemysłu, podczas której demonstrowano najnowsze zdobycze techniki.